Merkel weet het allemaal ook niet meer

Een reden dat de E.U. economisch achterblijft bij de V.S. is dat kapitaal zich vrijelijk binnen de interne markt verplaatst maar arbeid niet. Daarom kampt het ene land met personeelstekorten terwijl gekwalificeerde mensen in het andere werkeloos thuis zitten. Taal is niet de enige barrière. Ook voor wie de vreemde taal beheerst (soms volstaat het Engels) is het geen sinecure om zich in een ander lidstaat te vestigen. Op z’n minst moet men over de nodige connecties beschikken. Voor de aankomende EU-top heeft de Franse president samen met de Duitse bondskanselier een Europese werkloosheidsverzekering op de agenda gezet. Het beoogde doel is om daarmee extreme economische schokken op te kunnen vangen en de nationale vangnetten van landen te ontzien. Het zorgt voor extra koopkracht bij economische tegenwind en verminderde koopkracht wanneer oververhitting van de economie dreigt. Het kan ook bijdragen tot de vergroting van de arbeidsmobiliteit. In Nederland is het nu soms niet eens mogelijk om naar een andere gemeente te verhuizen door de huidige regels. Met een Europese werkloosheidsuitkering zou iemand makkelijker een huurwoning in een andere lidstaat kunnen betrekken als de kansen op werk daar groter zijn. Werkgevers bespaart het de zoektocht naar personeel, papierwerk en de kosten van huisvesting. De stroperigheid van Europese besluitvorming doet vermoeden dat het zo’n vaart niet loopt maar onder druk wordt alles vloeibaar. En nu ook migratie zo’n heet hangijzer is geworden en de afwezigheid van een gemeenschappelijk asielbeleid zich wreekt. zou het goed kunnen dat er nog meer in het verschiet ligt.

Op Wereldvluchtelingendag legde de raadpresident van de EU, Donald Tusk, plannen voor aan de Europese regeringsleiders die indruisen tegen het Vluchtelingenverdrag uit 1951 en het aanvullend protocol uit 1967. Namelijk het afmeren beletten van  reddingsschepen met vluchtelingen aan boord en ze in plaats daarvan te dirigeren naar zogenaamde ontschepingsplatforms (een nieuw eufemisme voor detentiecentra) buiten de EU. De Franse president Macron en de nieuwbakken Spaanse premier Sanchez reageerden hierop met het voorstel van gesloten opvangcentra (nog zo eentje) in de EU. Maar zolang er geen afspraken kunnen worden gemaakt over herverdeling of migratiequota lost het niks op. De Oost-Europese lidstaten liggen nog altijd dwars. De ‘frontlanden’ Italië en Griekenland dragen nog altijd de zwaarste last. Op de minitop van vier dagen geleden werd gesuggereerd dat bereidwillige landen desnoods met bilaterale afspraken een oplossing zullen forceren vandaag. Dit komt echter neer op een versplintering van de EU. Ofwel ‘het einde’, dreigde Merkel zoeven. De inzet is hoog.

De patstelling kan worden doorbroken door het gemeenschappelijk asiel- en migratiebeleid te koppelen aan de bredere hervormingsagenda van de EU. In plaats van de opvang voor asielzoekers toe te vertrouwen aan afzonderlijke lidstaten, zou de E.U. (mede) voor hen een sociale voorziening in het leven moeten roepen, bekostigd uit een speciaal daarvoor op te richten Europees fonds. En ze verder nét zo behandelen als reizigers met een visum. Geen onderhandelingen meer over herverdeling en de Dublinverordening kan op de schroothoop. Hoe lang zouden die asielprocedures dan nog duren?